Współczesna gospodarka nie może funkcjonować bez nowoczesnego państwa, które zapewnia infrastrukturę, edukację, ochronę zdrowia i stabilny system prawny. Mimo to wiele największych firm działających w Polsce, osiągających miliardowe przychody, nie dokłada się proporcjonalnie do utrzymania tych dóbr publicznych. Zjawisko to, określane w najnowszym raporcie Centrum Myśli Gospodarczej jako „jazda na gapę”, generuje miliardowe straty dla budżetu państwa i samorządów.

Firmy niepłacące CIT przez lata

Według analizy obejmującej 4 128 największych podmiotów gospodarczych:

• 53 firmy nie zapłaciły ani złotówki podatku CIT przez ostatnie 6 lat
• 108 firm nie płaciło CIT przez 4 kolejne lata
• 190 firm nie odprowadziło podatku przez co najmniej 3 lata
• 14,5% dużych płatników CIT nie odprowadziło w ostatnich 4 latach więcej niż 0,2% swoich przychodów

Lista Top 100 firm niepłacących CIT

Mechanizmy unikania opodatkowania

Firmy wykorzystują różne metody minimalizowania zobowiązań podatkowych:

• Ceny transferowe – zakup usług lub dóbr niematerialnych od spółek powiązanych kapitałowo za zawyżone kwoty
• Kreatywna księgowość – manipulowanie momentem księgowania przepływów finansowych
• Wykorzystywanie ulg podatkowych i odpisów amortyzacyjnych
• „Wyprowadzanie” zysków do spółek zarejestrowanych w innych krajach

Analiza branżowa: Które sektory mają najwięcej „gapowiczów”?

Branże o najwyższym odsetku firm unikających CIT:

1. Informacja i komunikacja – 22,6%
2. Usługi administracyjne – 21,9%
3. HoReCa – 21,4%
4. Energetyka – 20,9%
5. Finanse i ubezpieczenia – 20,7%

Średnie wartości CIT do przychodów w wybranych branżach:

• Handel detaliczny: 0,66%
• Produkcja pojazdów samochodowych: 0,68%
• Handel hurtowy: 0,86%
• Produkcja artykułów spożywczych: 0,85%
• Budownictwo: 1,85%
• Telekomunikacja: 1,85%
• IT i doradztwo informatyczne: 1,25%

Konsekwencje dla budżetu i samorządów

Unikanie opodatkowania CIT ma realny wpływ na finanse publiczne:

• Strata dla budżetu państwa szacowana na miliardy złotych rocznie
• Ubytek dochodów samorządowych – w 2024 r. do JST trafiało ok. 23% wpływów z CIT, od 2025 r. udział ten wynosi 7,8%
• Niesprawiedliwa konkurencja – firmy unikające podatków mają nieuczciwą przewagę nad uczciwymi przedsiębiorcami
• Obciążenie dla podatników – luki w dochodach budżetowych muszą być kompensowane przez innych

Podsumowanie: Potrzeba systemowych rozwiązań

Problem unikania podatku CIT przez największych graczy rynkowych nie znika. Wciąż setki firm prowadzących działalność na bardzo dużą skalę legalnie lub półlegalnie minimalizują swoje zobowiązania podatkowe. Choć całkowite wyeliminowanie tych praktyk nie rozwiąże wszystkich problemów polskich finansów publicznych, mogłoby znacząco poprawić równość konkurencji i sprawiedliwość systemu podatkowego.

Walka z unikaniem opodatkowania wymaga kompleksowych działań legislacyjnych, większej transparentności oraz skuteczniejszego egzekwowania przepisów przez administrację podatkową. Tylko w ten sposób można zapewnić, że wszystkie firmy działające w Polsce będą wnosić sprawiedliwy wkład w rozwój kraju, z którego infrastruktury i dóbr publicznych korzystają.

*Źródło: Raport „Gapowicze polskiej gospodarki. Największe firmy z najmniejszym CIT-em” Centrum Myśli Gospodarczej, 2025*